Türkiye Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), 2023 yılı asgari ücret talebini açıkladı.
DİSK AR tarafından hazırlanan Asgari Fiyat Araştırması’nı açıklayan DİSK Lideri İstek Çerkezoğlu, tartışmalı ve hafife alınan TÜİK bilgilerinde bile enflasyon oranının yüzde 85,5 olduğunu, işçi enflasyonunun yüzde 125 ile yüzde 140 arasında olduğunu belirtti. Öyle olmalı,” dedi.
Çerkezoğlu, tespitlerini aktardığı Taban Fiyat araştırmasında şu noktalara dikkat çekti:
Merkez Bankası ve DİSK-AR verileri asgari ücret civarında bir ücretle çalışanların oranının yüzde 50 civarında olduğunu gösteriyor. Milyonlarca çalışan asgari ücretle geçimini sağlamaya çalışırken, bazı çalışanlar yasal asgari ücrete bile ulaşamıyor.
AB ülkelerinde ortalama toplu pazarlık kapsama oranı yüzde 60’ın, OECD ülkelerinde yüzde 30’un üzerindeyken, ILO’ya göre Türkiye genelinde yüzde 7,5, özel sektörde ise yüzde 6’dır. altında . Bu durum Türkiye’de asgari ücret çevresinde çalışanların oranını artırırken, AB ülkelerinde taban fiyattan çalışanların kapsamı azalmaktadır.
Ücretler taban fiyat düzeyine düşer
Türkiye’de diğer emek gelirlerindeki sınırlı artışın bir sonucu olarak asgari fiyat ile diğer fiyatlar arasındaki fark kapanmakta ve asgari fiyat civarında fiyatları olan işçi oranı artmaktadır. Giderek daha fazla işçi neredeyse minimum fiyatlarla çalışıyor. Türkiye hızla asgari ücret ülkesine dönüşüyor.
Ücretler taban fiyat düzeyine düşer. 2005 yılında ortalama aylık fiyat ve maaş geliri asgari fiyatın 2,2 katı iken, 2020’de asgari fiyatın 1,7 katına geriledi. İşçilik maliyeti araştırmalarına göre taban fiyatın ortalama işçilik faizine oranı 2012’de yüzde 44’ten 2012’ye yükseldi. 2020’de yüzde 73.
Asgari fiyatın milli gelire oranı düştü
Araştırmaya göre 1974’te kişi başı GSYİH’nın yüzde 80,6’sı olan asgari fiyat, 2022’de yüzde 43,7’ye geriledi. 2016’da taban fiyatın kişi başı GSYİH’ya oranı yüzde 59,7 iken, 43,7’ye geriledi. 2022’de yüzde 2022’de. Kişi başına düşen gelirle orantılı olarak taban fiyat artmış olsaydı, 2022’de brüt asgari fiyatın ortalama 5 bin 738 TL değil, 10 bin TL’nin üzerinde olması gerekirdi.
Özel departmanda çalışanların yüzde 65’i taban ücret üzerinden çalışıyor.
Özel departman çalışanlarının yüzde 21,7’si taban fiyata ulaşamıyor. Özel şubede taban fiyat ve altında çalışanların oranı yüzde 50,4, taban fiyat civarında çalışanların oranı ise yüzde 64,7 ile yüzde 10’a yakın.
Asgari ücretli kadınların yüzde 60’ı
Kadınların büyük çoğunluğu asgari ücret veya daha düşük ücretle çalışıyor. Asgari fiyattan yüzde 10 fazla veya eksik alanların oranı genel olarak yüzde 48,7 iken kadınlarda yüzde 55,6’ya çıkıyor.
Türkiye Avrupa’nın en düşüklerinden biri
Avrupa’da 2012’de taban fiyatı Türkiye’den düşük olan 12 ülke varken, 2022’de bu sayı 2’ye düştü. Taban fiyatı Türkiye’den düşük olan iki ülke Bulgaristan ve Arnavutluk oldu.
en düşük dolar
2008’de yıllık 371$ olan taban fiyat, 2016’da 430$’a çıktı. Daha sonra ekonomik ve siyasi istikrarsızlığa bağlı olarak dolar bazında taban fiyat gerilemeye başladı. TL’nin değer kaybının ivme kazanmasıyla taban fiyat 2022 yılı ortalaması olarak 298 dolara geriledi.
Merkez Bankası’nın yıllık ortalama Cumhuriyet altını fiyatlarına göre 2003 yılında yıllık baz fiyat ile 25 adet altın alınabilecekken, 2022 yılında yıllık net taban fiyat ile sadece 9 adet Cumhuriyet altını alınabilecektir.
Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde taban fiyatın Avro cinsinden yıllık ortalama değişimini hesaplar. Eurostat’a göre Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında üçüncü taban fiyatı en düşük olan üçüncü ülkedir. Eurostat verileri brüttür. Asgari fiyatın Türkiye’den daha düşük olduğu ülkeler, ayda 268 avroyla Arnavutluk ve 363 avroyla Bulgaristan.
2022’de AB ülkeleri arasında en yüksek taban fiyat aylık 2 bin 313 euro ile Lüksemburg’da. Taban fiyat Belçika’da 1.842 avro, İrlanda’da 1.774 avro, Hollanda’da 1.756 avro, Almanya’da 1.744 avro ve Fransa’da 1.645 avro.
ABD’deki personel için asgari ücret 1.210 avro iken, İspanya 1.166 avro, Yunanistan 831, Portekiz 823, Malta 792, Polonya 642 ve Romanya 516 avro taban fiyatına sahip. Dolayısıyla Türkiye’deki asgari fiyat, Yunanistan, Portekiz ve İspanya gibi Avrupa Birliği’nin Güney ülkeleri ve ABD’nin yanı sıra Polonya, Romanya ve Macaristan gibi Doğu Avrupa ülkelerinden de daha düşük.
